از خاتون‌آباد تا فنلاند

به گزارش می متالز، امروزه تعامل و هم‌فکری با کارشناسان و خبرگان دنیا در راستای دریافت آخرین اطلاعات و پیشرفت‌های تکنولوژی، بسیار مهم است. بر این اساس، حضور در سمینارها و ارتباط تنگاتنگ با دیگر تولیدکنندگان برای افزایش کمی و کیفی تولید حیاتی است. همایش‌های علمی در صورت برگزاری درست، بخش مهمی از فرایند تولید، نشر و مدیریت دانش به‌شمار می‌آیند. این گردهم‌آیی‌های علمی در سطوح و انواع مختلف آن، تلاشی است در جهت اقناع روحیۀ جست‌وجوگری و کاوشگری جامعۀ علمی و صنعتی برای کسب معلومات و اطلاع از یافته‌های جدید. علاوه بر آن، برگزاری همایش‌ها به تجمیع تجربیات، برقراری ارتباط مستقیم و رودرروی پژوهشگران و محققان و ایجاد زمینه‌ای برای فعالیت‌های جمعی کمک شایانی می‌کند. آیا تابه‌حال اندیشیده‌اید که ما به‌عنوان یک ایرانی شاغل در صنعت مس، در مواجهه با شرکت‌های خارجی و کشورهای صنعتی پیشرفته نیز حرف‌های بسیاری برای گفتن داریم؟ تجربه، سرمایه‌ای است که گاه ارزشمندتر از پرداختن به نظریه است و اعتماد به این تجربه در برخورد اولیه با محیط‌های ناآشنا باعث ایجاد خودباوری واقعی (و نه کاذب) و درنتیجه کسب اعتماد متقابل می‌شود. آنچه طی یک‌هفته در کشور فنلاند آموختم این بود که مشابهت‌ها و تفاوت‌های موجود را باید به‌خوبی دید و دربارۀ آن‌ها فکر کرد. در مورد تفاوت‌ها تنها درک آن‌ها کافی نیست و دریافت علل تفاوت یا موفقیت‌ها ضروری است. سپس می‌توان به بررسی امکان پیاده‌سازی هریک از سیستم‌های موفق، با توجه به شباهت‌ها و تفاوت‌ها و  با نیم‌نگاهی به فرآیند بومی‌سازی آن سیستم‌ها در کشورمان پرداخت که این امر باید با دقت فراوان و در فرصت مناسب بعد از سفر صورت پذیرد.

کجا هستیم؟ کجا می‌خواهیم برویم؟ و چگونه باید برویم؟ این‌ها سؤالاتی است که ذهن در مسیر این کنگره‌ها با آن درگیر می‌شود. باور اشتباهی وجود دارد که همه فکر می‌کنند می‌توانند تمام اطلاعاتی را که در این جلسات ارائه می‌شوند، در اینترنت مشاهده و به آن‌ها دسترسی پیدا کنند. درحالی‌که هدف از این رویدادها تنها انتقال اطلاعات نیست، بلکه درواقع این خود جلسات و روابط ایجادشده در آن‌ها هستند که ارزشمندند. بسیاری ارزشمندترین بخش شرکت در این جلسات را گفت‌وگو با بقیه در زمان‌های استراحت بین جلسات می‌دانند. درحالی‌که این موضوع در هیچ بخشی از دستور کار جلسات ذکر نمی‌شود. درواقع این خودمان هستیم که سبب تغییر میزان بازگشت سرمایۀ خود از رویداد می‌شویم. مطمئن باشید که اگر بتوانید رابطه‌هایی عمیق و واقعی در رویدادها بسازید، در آینده می‌توانید از مزایای آن به‌خوبی استفاده کنید.
انفصال، بحث‌برانگیزترین واژۀ دنیای مدیریت است؛ منظور از انفصال، ناتوانی صنایع در همراهی و هماهنگی با روند تغییرات جهانی است. بنابراین، با توجه به روند تغییرات همه‌روزه، اصلاحات سریع‌تر و پیامدهای تغییرات نیز پیچیده‌تر و غیرقابل‌پیش‌بینی‌تر می‌شود. از این‌رو، توانایی تحلیل سریع تحولات جهانی و ارتباط کارآمد با دنیای صنایع هم‌گام اهمیت ویژه‌ای دارد. تنها با تطابق با روند تحولات محیطی است که می‌توان به پیشرفت بیشتر فکر کرد. یکپارچگی در دنیای صنایع و ضرورت آن، موضوعی است که امروزه در محافل علمی و صنعتی به آن پرداخته می‌شود. برای ایجاد مفهوم یکپارچگی در دنیای صنعتی پیشرفتۀ امروز، همکاری‌های مشترک بین‌المللی بین صنایع همکار، برنامه‌ریزی مشترک به‌طور گسترده برای اجرای اصلاحات هم‌گام با پیشرفت روز در سطح کلان و طرح قوانین بنیادین مشترک در سطح بین‌المللی در سازمان لازم است. بنابراین، باید به مسائلی همچون سپردن زمان بیشتر به پروژه‌های اصلاحی و آموزش کارکنان برای تغییر دیدگاه به سمت بهبود فرایند، توجه بیشتری شود. اتفاق بعدی که در مسیر شرکت در این کنگره‌ها به‌وجود می‌آید انفجار اطلاعات است؛ انفجار اطلاعات، تحول عمدۀ دیگری است که همۀ ابعاد زندگی اجتماعی، فعالیت‌های اقتصادی آینده و فرآیند تصمیم‌گیری مدیریت صنعتی را به‌شدت متاثر می‌کند و نتیجۀ آن، گسترش دانش فنی و صنعتی، ایجاد تنوع فناوری و فراهم آوردن زمینۀ رقابت برای سازمان است.

کنگرۀ پانزدهم

در سال 2017 میلادی شرکت اتوتک (Outotec) فنلاند با هدف ارائۀ آخرین دستاوردها و اصلاحات انجام‌گرفته در حوزۀ ذوب توسط تولیدکنندگان مس در سراسر دنیا، بخصوص دستاوردهای تولیدکنندگان مس با روش ذوب فلش، پانزدهمین کنگرۀ بین‌المللی ذوب فلش را برگزار کرد. این همایش 3 تا 8 سپتامبر در هلسینکی پایتخت فنلاند برگزار شد. کنگرۀ فلش، یک گردهم‌آیی رسمی و بین‌المللی است، متشکل از متخصصان و افراد باتجربه که در آن تازه‌های علمی، نتایج تحقیقات و پژوهش‌های انجام‌شده در صنعت مس دنیا به‌صورت هدفمند و در قالب مقاله و سخنرانی ارائه می‌شود. اتوتک (مختصرشدۀ اوتوکومپو تکنولوژی)، برگزارکنندۀ این همایش، یک شرکت فنلاندی خدمات مهندسی است که در زمینۀ ارائۀ خدمات و فناوری استخراج و پردازش فلزات و مواد معدنی فعالیت می‌کند. شرکت اتوتک در ابتدای دهۀ 1940 میلادی، به‌عنوان یک شرکت تابعه از کمپانی فنلاندی اوتوکومپو، راه‌اندازی شد. در سال 2005 پس از آن‌که مدیران شرکت اوتوکومپو، اقدام به جداسازی بخش‌های مختلف، به‌منظور تمرکز بر تولید فولاد ضدزنگ کردند، شرکت اتوتک مستقل شد. هم‌اکنون، دفتر مرکزی این شرکت در شهر اسپوی فنلاند قرار دارد. اتوتک در ابتدا کار خود را در حوزۀ مس آغاز کرد و بعد از آن به‌تدریج وارد حوزه‌های دیگر نیز شد. این شرکت دو مرکز تحقیقاتی بسیار مجهز در فنلاند و آلمان دارد که بالغ بر 500 نفر پژوهشگر و متخصص در زمینۀ نوآوری و بهینه‌کردن تکنولوژی‌های فرآوری مواد معدنی و فلزات در آن‌ها کار می‌کنند. ضمناً شرکت اتوتک 5000 نفر نیروی انسانی دارد که در 40 نقطۀ دنیا حضور فیزیکی دارند و دفترهای فنلاند، آلمان و سوئد این شرکت بیشترین ارتباط را با ایران دارند. اتوتک در رده‌بند‌های اعلام‌شده در سال‌های اخیر، در فهرست 100 شرکت پایدار جهان (Global 100)، در رتبۀ دوم کلی و در ردۀ نخست شرکت‌های معدنی و صنایع معدنی قرار گرفته است. این شرکت در سال 2013 معادل 1.9 میلیارد یورو درآمد و 92.1 میلیون یورو سود کسب کرد و مجموع ارزش دارایی‌‌های این شرکت به بیش از 1.5 میلیارد یورو می‌رسد. این مجموعه با شرکت‌های بزرگ معدنی داخلی ازجمله شرکت ملی صنایع مس ایران، گل‌گهر، ایمیدرو، مجتمع ذوب‌آهن بافق و... همکاری دارد. اتوتک، ریشه در تاریخ بسیاری از شرکت‌های شناخته‌شده نظیر Outokumpu Metallgesellschaft، Lurgi ،Klöckner-Humboldt-Deutz و Boliden دارد.
این اتفاق بزرگ بین‌المللی در عرصۀ تولید مس درحالی انجام پذیرفت که شرکت ملی صنایع مس ایران این‌بار با دستی پر و با ایده‌هایی جدید به کنگره دعوت شده بود؛ گفتنی است که فقط 24 مقاله از سراسر دنیا توسط دبیرخانۀ این همایش پذیرفته شده بود که هر دو مقالۀ ارسالی شرکت ملی صنایع مس ایران در میان آن‌ها قرار داشت. بنابراین، هیأتی بلندپایه متشکل از آقایان مهندس حمیدرضا فلاحی، مهندس علی نوروزی، مهندس کورش باقری، مهندس محمدرضا سرحدی، مهندس حبیب‌الله ضیاءالدینی، مهندس رضا دهشیری، مهندس حمیدرضا نژادغلامعلی، مهندس مهدی بلوچی، مهندس احمد کرمی، مهندس حسن محمودی و بنده، از شرکت ملی صنایع مس ایران (هیأت 11نفره مدعو به این همایش) و مهندس هومان خواجه‌نصیری، مدیر ارشد بازاریابی پروژه‌های گروه صنعتی بازرگانی ایران- اروپا، نمایندۀ رسمی شرکت فنلاندی اتوتک در ایران، برای ارائۀ مقالات در این کنگرۀ بین‌المللی شرکت کردند. شرکت مس در این کنگره با کشورهای تولیدکنندۀ مس همچون استرالیا، برزیل، ژاپن، چین، اسپانیا، لهستان، کره‌جنوبی، آلمان، آمریکا، مکزیک و فنلاند به تبادل اطلاعات و اشتراک یافته‌های جدید در مسیر تولید به‌روزتر مس پرداخت.
اولین مقالۀ ارسال‌شده به این کنگره با عنوان «بررسی پارامترهای عملیاتی مؤثر بر افزایش دمای دیوارۀ کورۀ فلش ذوب مس خاتون‌آباد»، توسط مهندس حسین محمودی، مهندس پیمان جمالی، مهندس احمد کرمی و مهندس معین کوچکی گردآوری، تدوین و تنظیم شده بود؛ این پروژه که 14ماه به طول انجامید، به شناسایی پارامترهای مؤثر بر افزایش دمای دیوارۀ کوره و درک این‌که هرکدام چه تأثیری بر دمای دیواره دارند، پرداخته است. در این پروژه تلاش شد با کنترل پارامترهای شناسایی‌شده، جلوی از دست دادن بخش عظیمی از دیرگداز کوره که در گذشته اتفاق می‌افتاد، گرفته شود و علاوه بر جلوگیری از تخریب بیشتر نسوز دیواره، گامی مؤثر برای افزایش عمر مفید کاری کوره، کاهش هزینه‌های تعمیر و نگه‌داری و اصلاح فرایند کنترلی کوره برداشته شود. از مهم‌ترین دستاوردهای این پروژه، به تعویق انداختن اورهال کوره به مدت دوسال است.
دومین مقالۀ پذیرفته‌شده در این کنگره، «بررسی پارامترهای مؤثر عملیاتی کورۀ فلش بر کاهش غبار خروجی از غبارگیرهای الکتروستاتیکی ذوب مس خاتون‌آباد» نام داشت که توسط مهندس علی کریمی‌فر، مهندس مهدی بلوچی، مهندس حسن محمودی و مهندس معین کوچکی گردآوری، تدوین و تنظیم شده بود. در این مقاله، پارامترهای عملیاتی کوره شناسایی و نوع تأثیرشان بر کاهش آلایندگی مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین، تأثیر عملکرد مشعل‌های کنسانتره و مشعل‌های ستلر و آپتیک  در کاهش آلایندگی پایش شد و با تنظیم پارامترهای مؤثر و تنظیم و تغییر در موقعیت قرارگیری مشعل‌ها، چک و بازدید و اعمال حساسیت بیشتر بر نوع کارکرد مشعل‌ها در کوره و نصب بافل و کنترل پارامترهای اصلی الکتروفیلترها با توجه به نیاز تولید، گامی بسیار مؤثر و کاملاً محسوس در کاهش غبار خروجی از دودکش‌های ذوب خاتون‌آباد برداشته شد. درنتیجۀ این اقدامات، عدد غبارسنج که نمایشگر میزان غبار خروجی از دودکش است، از حدود 1000 به نزدیک 200 گرم بر نرمال مترمکعب در زمان انجام پروژه کاهش پیدا کرد. این پروژه 20ماه به طول انجامید که با تلاش همۀ دوستان و همکاران سعی بر این بود که در راستای هدف برطرف شدن دغدغۀ مهم و تعهد شرکت ملی صنایع مس ایران به کاهش آلودگی محیط‌زیست و تبدیل شدن به صنعت سبز، گامی بسیار مؤثر برداشته شود که این اتفاق میمون به ثمر نشست. گفتنی است که انجام این دو پروژه، در راستای کاهش هزینه‌های تولید و بدون تحمیل هیچ‌گونه هزینۀ مالی به شرکت انجام پذیرفته است.

دستاوردهای سفر

در این همایش، علاوه بر ارائۀ دستاوردهای شرکت ملی صنایع مس ایران برای همۀ تولیدکنندگان دنیا، نام و برند شرکت نیز دوبار طی ارائۀ مقاله‌ها به تولیدکنندگان صاحب تکنولوژی مس جهان معرفی شد. بعد از اتمام ارائۀ مقاله‌ها، نظرات بسیار زیادی از شرکت‌کنندگان در زمینۀ میزان و نوع تولید مس و ارتباط کاری و تبادل اطلاعات تخصصی بین شرکت مس و سایر تولیدکنندگان جهانی دریافت شد. به‌علاوه، تمایل زیادی برای بازدید از معدن و ارتباط بیشتر کاری بین شرکت‌ها دیده شد.
از زمانی ‌که رسانه‌های اجتماعی مختلف پا به عرصۀ حیات گذاشته‌اند، اغلب ما اهمیت ملاقات‌های رودررو را فراموش کرده‌ایم. فعال بودن و شرکت در جلسات و همایش‌‌های تخصصی، مزایای بی‌شماری دارد؛ برخلاف تصور عامۀ جامعه، تنها حضور در رویدادها کافی نیست، بلکه برای این‌که بتوانید بازدهی خوبی از این رویدادها کسب کنید، ضروری است با افراد دیگر در ارتباط باشید و از فرصت‌هایی که پیشِ‌روی‌ قرار می‌گیرد نهایت استفاده را ببرید، چون فرصت‌های بزرگی در دل این همایش‌‌های تخصصی نهفته است. در ادامه، به دلایلی اشاره می‌کنم که به ‌زعم نگارنده نشان می‌دهد چه ضرورت‌هایی برای شرکت در همایش‌های تخصصی متناسب با صنعت وجود دارد:
1. فرصت‌های آموزشی؛ فرقی نمی‌کند چقدر در حوزۀ خود مجرب هستید، شرکت در کنفرانس‌ها و استفاده از سخنرانی‌ها و حضور در همایش‌‌های تخصصی باعث یادگیری موضوعات مختلف و رسیدن به ایده‌های جدیدی خواهد شد.
2. نت‌ورکینگ یا شبکه‌سازی با صنایع مرتبط؛ همایش‌‌های تخصصی اغلب فرصت‌های مناسبی برای شبکه‌سازی فراهم می‌کند. همکاری یکی از راه‌های ایجاد ارتباط است و حضور شرکت‌های مختلف و رقیب از نقاط مختلف دنیا منبع ارزشمندی است که موجب کشف ایده‌های جدید در مورد موضوعات مختلف می‌شود.
3. پیشبرد فنی در صنعت؛ نوشتن مقاله و اشتراک اطلاعات تخصصی خود با همکاران در حوزه‌های مختلف صنعتی موجب پیشبرد فنی در حل مشکلات کاری می‌شود و از زمانی که صرف تجربۀ مجدد می‌شود، صرفه‌جویی خواهد کرد.
4. کشف و نوآوری؛ نت‌ورکینگ تنها آشنایی با بقیۀ شرکت‌ها نیست، بلکه در اکثر رویدادها با نوع محصولات و نوع روش تولید و اصلاحات و بهبودهای جدید انجام‌گرفته توسط دیگر تولیدکنندگان نیز آشنا و از نوآوری‌های جدید انجام‌گرفته در سایر نقاط جهان مطلع می‌شوید.
5. افزایش قدرت سازمان؛ قدرت سازمان در حمایت از پیشنهاددهندگان و اجرایی شدن پیشنهادهای نهفته است که با انجام پروژه و ارائۀ مقاله مجال بروز می‌یابد.
6. اصلاح فرآیندها؛ با پیگیری نتایج بهبودهای انجام‌شده، اصلاح فرآیند قطعی است که به‌دنبال آن تشکیل کمیته‌های تخصصی تعیین نوع استاندارد و نحوۀ مستندسازی برای ایجاد اصلاحات الزامی است.
7. بهره‌مندی از تجارب صنعتی؛ امکان استفاده از تجارب و پیشنهادهای همکاران در سطوح خرد و کلان جهانی و ایجاد پرتابل بحث آزاد و پیشنهادهای روی پرتال و وب‌سایت به صورت بازخورد و یادگیری از بازخورد می‌تواند از نتایج این سفرها باشد.
8. تفکر در زمان و اتخاذ استراتژی مناسب سازمانی؛ با توجه به تغییر شرایط محیط فعالیت و رقبای سازمانی، قواعد تولید بهینه در اثر پیشرفت‌های جدید تغییر کرده است که می‌توان در جریان این سفرها آن‌ها را آموخت.
9. حضور جدی در عصر اقتصاد دانش‌محور و فناوری اطلاعات؛ ارزش‌آفرینی سازمان‌ها در حوزه‌های مختلف عملکرد تنها متکی بر دارایی‌های مشهود آن‌ها نیست بلکه با هم‌فکری و تعامل می‌توان با هزینۀ کمتر به نتیجۀ بهتر رسید که این همایش‌ها بستر بسیار خوبی برای این منظور است.
10. تجزیه و تحلیل شرکت‌های همکار؛ تجزیه و تحلیل قوت‌ها و ضعف‌های صنایع مشابه جهان، تحلیل کاستی‌های صنعت بومی نسبت به سازمان‌ها و شرکت‌های هم‌ردۀ جهانی و اتخاذ و انجام  پروژه‌های استراتژیک جهت بهینه‌سازی روند تولید، یکی دیگر از دستاوردهای این سفرهاست.
11. انگیزش کارکنان؛ افراد از طریق کار مؤثر انگیزه می‌یابند و نوشتن و ارائۀ مقاله و حضور در همایش‌ها این انگیزه را مضاعف خواهد کرد.
12. کسب دانش؛ تکنولوژی در جوامع با رشد فزاینده‌ای در حال رشد است و بایستی از روند جریان تحولات جدید در سطح جهانی آگاهی پیدا کرد.
مهم‌ترین موضوع قابل ذکر در این زمینه آن است که پژوهش‌های علمی در سطح جوامع بزرگ به‌ویژه جوامع اروپایی افزایش یافته و نتایج حاصل از پروژه‌های اصلاحات روند توسعه در کشورها را شتاب بخشیده است؛ بنابراین، نباید فرصت‌ها را از دست داد و مسیر بهبود، تعامل و هم‌فکری مناسب با جهان را کوچک شمرد. شرکت در این نوع همایش‌ها گامی مؤثر در جهت پیشرفت سازمان با سرعت بیشتر و هم‌گام شدن در مسیر پیشرفت‌های جهانی با صنایع همکار است.
در پایان، از حسن‌نظر و دیدگاه مثبت مدیرعامل محترم شرکت ملی صنایع مس ایران، جناب آقای مهندس احمد مرادعلیزاده،  مدیر محترم مس منطقه کرمان، جناب آقای مهندس حسنی، معاونت محترم ذوب و پالایش خاتون‌آباد، جناب آقای مهندس حسین محمودی، مدیر محترم ذوب خاتون‌آباد، جناب آقای مهندس علی کریمی‌فر، ریاست محترم عملیات ذوب خاتون‌آباد، جناب آقای مهندس پیمان جمالی و همۀ پرسنل محترم و زحمت‌کش ذوب خاتون‌آباد که در صورت همکاری نکردن هریک از آن‌ها شرکت در این همایش بزرگ بین‌المللی کاری دور از تصور بود، تشکر و قدردانی می‌کنم و دست این گنجینه‌های صنعت مس را به گرمی می‌فشارم و سربلندی و عزت همیشگی در عرصه‌های بین‌المللی برای کشور و صنعت‌مان را از خداوند متعال خواستارم.

معین کوچکی - کارشناس فرایند ذوب مس خاتون‌آباد